DOAC

Wat is het

Directe Orale Anticoagulantia (DOAC) zijn antistollingsmiddelen. Deze middelen voorkomen dat trombose ontstaat of dat trombose groter wordt. Deze medicijnen ruimen trombose niet op. Dat moet het lichaam zelf doen. Dat kan bij een groot stolsel soms wel enkele maanden duren. DOACs worden ook wel Nieuwe Orale Anticoagulantia (NOAC) genoemd. U slikt elke dag hetzelfde aantal tabletten.

Soorten DOAC

Een medicijn bestaat uit werkzame stoffen en hulpstoffen. De werkzame stof zorgt ervoor dat het medicijn werkt. De hulpstoffen zorgen er bijvoorbeeld voor dat de werkzame stof goed in het lichaam terecht komt. Of dat het medicijn geslikt kan worden. De arts bepaalt welke werkzame stof u nodig heeft. Er bestaan merkmedicijnen en generieke (merkloze) medicijnen. Deze bevatten allen dezelfde hoeveelheid werkzame stof, maar kunnen verschillende hulpstoffen bevatten.

Hieronder vindt u een overzicht van de in Nederland verkrijgbare DOACs.

Op het doosje van uw medicijnen en in de bijsluiter kunt u de werkzame stof en van uw antistollingsmiddel vinden.

Hoe werkt het

DOACs zorgen ervoor dat een specifiek bloedstollingseiwit niet meer werkt. Zo kan uw bloed minder makkelijk samenklonteren. Hierdoor neemt de kans op trombose af.

Dabigatran remt het geactiveerde stollingseiwit IIa (trombine). De andere 3 DOACs remmen het geactiveerde stollingseiwit factor Xa.

Waarvoor wordt het gebruikt

Sinds 2016 zijn DOACs in veel gevallen de eerste keus als antistollingsmiddel. Dit betekent dat mensen in principe een DOAC krijgen i.p.v. een Vitamine K-remmer, of er moet een reden zijn waarom iemand geen DOAC mag of kan gebruiken. Mensen met een (zeer) slechte nierfunctie en mensen met een kunsthartklep mogen geen DOAC gebruiken.

DOACs worden voorgeschreven in de volgende situaties:

• Trombose en longembolie behandelen
• Trombose en longembolie voorkomen
• Herseninfarct bij boezemfibrilleren voorkomen

• Een herhaling van een eerder doorgemaakt herseninfarct of hartinfarct voorkomen

  Voor- en nadelen

  Voordelen:

• Controle trombosedienst niet nodig
• Elke dag hetzelfde aantal tabletten
• Werken snel (binnen 12 tot 24 uur)
• Hebben minder bijwerkingen dan vitamine K-remmers
• Voedsel en alcohol hebben minder effect op hoe de DOAC werkt. Rivaroxaban moet met de voeding worden ingenomen

Nadelen:

• U wordt er niet meer aan herinnerd om uw medicijn in te nemen. Het is dan makkelijk om uw medicijn te vergeten. De kans op een bloedstolsel is groter als u uw medicijnen niet goed inneemt
• Jaarlijkse controle op nier- en leverfunctie blijft noodzakelijk
• Niet iedereen mag een DOAC gebruiken. Mensen met een (zeer) slechte nierfunctie en mensen met een kunsthartklep mogen geen DOAC gebruiken.
• Bij kwetsbare ouderen moet men voorzichtiger zijn; niet alle kwetsbare ouderen kunnen een DOAC gebruiken.

Mag ik een DOAC combineren met andere medicijnen

Pijnstillers zoals ibuprofen of diclofenac (NSAID’s; Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) gaan niet samen met het slikken van antistollingsmiddelen. Deze middelen geven namelijk een hoger bloedingsrisico. Gebruik daarom niet op eigen initiatief pijnstillers en ontstekingsremmers zoals aspirine, diclofenac, ibuprofen of voltaren.

Gebruikt u of wilt u gebruik maken van andere medicijnen? Dan kunt u het beste advies vragen aan uw arts of apotheker. Hij/zij kan kijken of u het medicijn mag combineren en of er een aanpassing van het gebruik nodig is.

Bijwerkingen

Als u een DOAC gebruikt, kunt u last krijgen van deze bijwerkingen:

• Bloedingen
• Misselijk zijn
• Hoofdpijn
• Duizelig zijn
• Diarree

Bloedingen tegengaan

Antistollingsmiddelen kunnen bloedingen veroorzaken. Kleine bloedingen, zoals een wondje dat niet stopt met bloeden. Maar ook gevaarlijke bloedingen zoals een hersenbloeding of een maagbloeding.

Bij acute bloedingen, bijvoorbeeld na een ongeluk of spoedoperatie, is het belangrijk de werking van de DOAC op te heffen. Dat kan in het ziekenhuis met een antidotum:

• Idarucizumab (merknaam Praxbind) remt de werking van dabigatran
• Andexanet alfa (merknaam Ondexxya) remt de werking van apixaban en rivaroxaban
• Voor edoxaban is er op dit moment geen antidotum
• In alle ziekenhuizen is een protrombinecomplex beschikbaar om bloedingen te voorkomen, zoals beriplex of cofact

Zwangerschap en borstvoeding

U mag geen DOAC slikken als u zwanger bent of borstvoeding geeft. U kunt een ander antistollingsmiddel gebruiken. Neem contact op met uw arts als u een DOAC gebruikt en (misschien) zwanger bent of als u zwanger wilt worden.

Kijk voor meer informatie op de website van de Trombosestichting.